વિરાટ પર્વ મહાભારતનુંચોથું પર્વછે. તેમાં પાંડવોનો અજ્ઞાતવાસ (એક વર્ષનો ગુપ્ત નિવાસ) વર્ણવવામાં આવ્યું છે.
- મુખ્ય મુદ્દા:
- અજ્ઞાતવાસનો આરંભ – પાંડવોએ દ્વારકા, પંચાલ વગેરે સ્થાનો છોડીને મત્સ્ય દેશના રાજા વિરાટ પાસે અજ્ઞાતવાસ કર્યો.
- વેશ બદલવો –
- યુધિષ્ઠિર: કંક નામથી રાજાની સભામાં પાંસાનો ખેલ શીખવાડતા.
- ભીમ: બલ્લવ તરીકે રસોડામાં ભોજન બનાવતા.
- અર્જુન: બૃહનલ્લા નામે નૃત્ય-સંગીત શીખવડાવતા.
- નકુલ: ઘોડા સંભાળતા.
- સહદેવ: ગાયો સંભાળતા.
- દ્રૌપદી: માલિની તરીકે રાણી સુદેષ્ણાની દાસી બની.
- કીચક વૃત્તાંત –સુદેષ્ણાનો ભાઈ કીચકે દ્રૌપદી પર દુષ્ટ દ્રષ્ટિ રાખી. ભીમે તેને માર્યો.
- કૌરવોનું આક્રમણ –દુર્યોધનને શંકા થઈ કે પાંડવો વિરાટ દેશમાં છે. તેણે ગાયોના અપહરણ માટે આક્રમણ કર્યું.
- અર્જુનનું પ્રદર્શન –બૃહનલ્લા (અર્જુન) એ રાજકુમાર ઉત્તર સાથે જઈને કૌરવોને હરાવ્યા. આ વખતે અર્જુને પોતાના અસ્ત્રો ફરી ધારણ કર્યા.
- અજ્ઞાતવાસ પૂર્ણ –આ ઘટનાઓ પછી પાંડવોનો ૧૩ વર્ષનો વનવાસ તથા અજ્ઞાતવાસ પૂરો થયો. તેઓ જાહેરમાં આવ્યા.